Bí Sử Mông Cổ, một tác phẩm văn học cổ xưa, là nguồn cảm hứng vô tận cho những ai muốn tìm hiểu về nền văn minh hùng mạnh một thời. Tác phẩm này không chỉ là một cuốn sử ký đơn thuần mà còn là bức tranh sống động về cuộc sống, phong tục và tinh thần của người Mông Cổ. Qua từng trang giấy, người đọc có thể cảm nhận được sự khéo léo trong cách miêu tả các sự kiện lịch sử, từ những cuộc chinh phạt vang dội đến những khoảnh khắc bình dị trong cuộc sống hằng ngày của dân tộc Mông Cổ. Tượng đài văn học này đã đi vào lòng người đọc qua hình tượng của Thành Cát Tư Hãn, vị anh hùng vĩ đại đã thống nhất các bộ lạc và xây dựng nên đế chế Mông Cổ hùng mạnh.
Thành Cát Tư Hãn không chỉ là một nhà lãnh đạo tài ba mà còn là biểu tượng của sự dũng cảm, quyết đoán và khát vọng vươn xa. Tác phẩm khắc họa chân dung của ông qua những trận đánh oanh liệt, những quyết định chiến lược táo bạo, và những khoảnh khắc thể hiện sự nhân từ với dân chúng. Bí Sử Mông Cổ không chỉ dừng lại ở việc kể lại những sự kiện lịch sử, mà còn mang đến những bài học quý giá về lãnh đạo, quản lý và tinh thần dân tộc. Mỗi trang sách đều là minh chứng cho sự bền bỉ và sức mạnh của ý chí, những giá trị mà đến nay vẫn còn nguyên vẹn và tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau này.
Ngay từ khi xuất bản vào tháng 9/2024, Bí sử Mông Cổ (Tiểu sử Chingis Khaan) đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ những người yêu thích văn học cổ thế giới.
Ánh sáng rọi vào lịch sử Mông Cổ
Trong các ghi chép lịch sử, Bí sử Mông Cổ được cho là đã được viết vào thế kỷ 13, và được xem là một tác phẩm độc đáo, không có gì sánh bằng. Năm 1989, UNESCO công nhận Bí sử Mông Cổ là di sản văn hóa, đánh giá cao giá trị lịch sử và văn hóa của nó, không chỉ đối với người Mông Cổ mà còn cho các bộ tộc du mục trên thế giới. Cụ thể, tại cuộc họp lần thứ 131 của Ban chấp hành UNESCO tổ chức tại Paris vào tháng 6/1989, một nghị quyết đã được thông qua nhằm kỷ niệm 750 năm xuất bản Bí sử Mông Cổ, và kêu gọi các quốc gia thành viên tổ chức các hoạt động kỷ niệm sâu rộng.
UNESCO nhấn mạnh rằng cuốn sách đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử phát triển văn hóa nhân loại. Với truyền thống nghệ thuật, thẩm mỹ và ngôn ngữ độc đáo, nó không chỉ là biểu tượng của văn học Mông Cổ mà còn là một tác phẩm độc đáo trong kho tàng văn học cổ điển thế giới.
Đây được xem là một trong những tác phẩm có sức sống bền bỉ. Giáo sư Sh. Ozawa của Nhật Bản đã từng khẳng định: “Giống như nguồn nước suối chảy không bao giờ cạn, khi nghiên cứu Bí sử Mông Cổ, người ta càng nghiên cứu càng thấy nhiều vấn đề cần được tìm hiểu thêm”. Thậm chí, hơn 100 năm qua, Bí sử Mông Cổ đã trở thành một môn học quốc tế.
Tác phẩm kinh điển về lịch sử và văn học Mông Cổ
Bí sử Mông Cổ (Tiểu sử Chingis Khaan) phiên bản tiếng Việt do Sonomish Dashtsevel chuyển ngữ, Hoàng Thúy Toàn hiệu đính và NXB Khoa học Xã hội ấn hành. Nhiều độc giả Việt Nam đồng tình rằng đây là tác phẩm kinh điển về lịch sử và văn học sớm nhất còn tồn tại của Mông Cổ, ghi lại quá trình phát triển của dân tộc này với giá trị lịch sử, văn hóa, tư liệu độc đáo. Như tên gọi, Bí sử Mông Cổ ẩn chứa nhiều bí ẩn chưa được giải đáp.
Theo các học giả, cuộc đời của Chingis Khaan – vị anh hùng dân tộc, người đã tạo nên đất nước Mông Cổ vĩ đại, thống nhất nhiều dân tộc Âu – Á, được kể lại trọn vẹn và gần với sự thật hơn cả trong tác phẩm này.
Cấu trúc tường thuật táo bạo và lối văn uyển chuyển
Một số nhà sử học chỉ ra rằng Bí sử Mông Cổ có cấu trúc tường thuật táo bạo, hình thức văn học phức tạp và toàn diện, lối ngôn từ uyển chuyển mượt mà, sử dụng phép ẩn dụ tự nhiên, tất cả đều phản ánh chân dung người du mục – thợ săn trên đồng cỏ. Bí sử Mông Cổ cho thấy vẻ đẹp sức mạnh khi một quốc gia trỗi dậy nhanh chóng. Sự va chạm, hội nhập lâu dài giữa nền văn minh nông nghiệp cổ đại và nền văn minh săn bắn, du mục là chìa khóa giải thích lịch sử của nhiều dân tộc.
Cuốn sách chứa đựng một lượng lớn thần thoại, truyền thuyết, truyện kể, thơ ca, tục ngữ của người Mông Cổ và nhiều dân tộc ở Trung Á, được lưu truyền và phát triển từ xa xưa, tạo nên tính độc đáo và hiếm có về mặt thẩm mỹ.